พุทธองค์สอนความจริงอันประเสริฐไว้แล้ว นั่นคือ อริยสัจ4 อันได้แก่ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และ มรรค แปลง่ายๆก็คือ
ทุกข์ คือ การรู้สึกถึงความทุกข์ ความไม่สบายกาย ไม่สบายใจ
สมุทัย คือ สาเหตุของการเกิดทุกข์
นิโรธ คือ การดับดับทุกข์
มรรค คือ หนทางแห่งการดับทุกข์ อันประกอบไปด้วยการกระทำ 8 ประการ
อธิบายให้เข้าใจง่ายเข้าไปอีก เช่น ร้อยตำรวจเอก สมชาย รู้สึกเครียดและไม่สบายใจเลย เพราะเขามีสิทธิ์ที่จะได้รับการพิจารณาเลื่อนขั้นขึ้นเป็นสารวัตร ติดยศ พันตำรวจตรี แต่คำสั่งก็ยังไม่ออกสักที เขาจึงรู้สึกหงุดหงิดตลอดเวลา กินไม่ได้ นอนไม่หลับ นี่คือ "ทุกข์"
และสาเหตุที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะเขาหวังไว้มาก วิ่งเต้นทุกอย่างเพื่อที่จะได้ประสบความสำเร็จ ก้าวหน้าในอาชีพการงาน อีกทั้งทางครอบครัว เพื่อนฝูงก็เรียกเขาว่าสารวัตรล่วงหน้าไว้แล้วหลายวัน นี่คือ "สมุทัย" มันคือความอยาก อยากได้ อยากมี อยากเป็น จนกินไม่ได้นอนไม่หลับ
หากเขาเพียงแต่ปล่อยวางความอยากนั้นไว้ และทำความเข้าใจว่า สิ่งใดที่เป็นของเรามันย่อมจะเป็นของเรา สิ่งใดที่มันไม่ใช่ของเรา ขวนขวายหาแทบพลิกแผ่นดินมันก็ไม่ใช่ของเรา และทำใจให้รับรู้ถึงสิ่งนี้ได้ เราเรียกว่า "นิโรธ"
สุดท้ายคือทางที่จะเข้าสู่นิโรธได้นั้น ก็คือ "มรรค" หรือการกระทำทั้ง 8 ประการ อันมี เห็นชอบ ดำริชอบ เจรจาชอบ ทำการงานชอบ เลี้ยงชีพชอบ พยายามชอบ ระลึกชอบ และตั้งใจชอบ
หากร้อยตำรวจเอกสมชาย เข้าใจถึงอริยสัจ 4 นี้ ก็จะไม่รู้สึกร้อนรุ่มเพราะความอยากได้ อยากมี อยากเป็น และ กลับเข้าใจได้ว่า หากสิ่งนี้เป็นของเขาแล้ว เขาก็ย่อมได้รับอย่างหนีไม่พ้นแน่นอน แต่หากยังไม่ได้ดังที่หวัง ก็ไม่มีอะไรต้องทุกข์ใจไป เพราะด้วยการกระทำอันชอบทั้ง 8 คือ มรรค นั้น เป็นเข็มทิศที่จะนำเขาไปสู่ความสุข หรือ อย่างน้อยก็ไม่ต้องทุกข์กับความอยากที่มี อย่างน้อยเขาก็ไม่ต้องย้ายไปอยู่ที่อื่นซึ่งอาจจะทำให้เขาต้องห่างครอบครัว คนรัก ไปไกล และอาจจะกลายเป็นทุกข์ตัวใหม่ที่เขาต้องแบกรับไว้อีก
แม้หากถึงเวลาแล้วได้มาดังต้องการ เขาก็ยังมีความสุขได้แบบไม่หลงทิศทาง เพราะมรรคจะยังคงเป็นเข็มทิศให้กับชีวิตของเขาเช่นกัน เขาจะไม่หลงในยศ ตำแหน่ง หน้าที่ใหม่ ที่เป็นเพียงของชั่วคราวที่เขาจะได้รับ นี่คือความจริงอันประเสริฐที่พระพุทธองค์ได้มอบให้กับพวกเรา ขอจงนำไปพินิจให้ดี สุดท้ายนี้ ผู้เขียนหวังว่าทุกท่านจะมีความสุขกับชีวิต ไม่ว่าท่านจะได้หรือไม่ได้ในสิ่งที่ท่านหวังไว้ก็ตาม
